Andrzej Różycki. Poetyka form

Galeria Willa

ul. Wólczańska 31

wernisaż: 29.04.2011, godz. 18.00

29.04.2011 - 29.05.2011

Wystawie towarzyszy katalog ze wstępem prof. Janusza Zagrodzkiego oraz obszernym wywiadem z artystą.

Andrzej Różycki ur. 1942 r. w Baranowiczach – fotograf, filmowiec, kolekcjoner i znawca sztuki ludowej. Honorowy członek Związku Polskich Artystów Fotografików, odznaczony Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Swoją drogę artystyczną rozpoczynał w Toruniu: studiował konserwację zabytków i muzealnictwo na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, od 1964 r. razem m. in. z Józefem Robakowskim, Antonim Mikołajczykiem, Czesławem Kuchtą i Jerzym Wardakiem współtworzył grupę fotograficzną Zero 61 (1961-1969). Z tamtego okresu pochodzą jego prace, wykorzystujące nowatorskie wówczas techniki kolażu, montażu i kolorowania fotografii m. in. Zatruta studnia (1966), Polska jesień (1968), Klatka (1968). Brał udział w przełomowych dla polskiej fotografii wystawach: Fotografia subiektywna(Kraków, 1968), Kuźnia (Toruń, 1969), Fotografowie poszukujący (Warszawa, 1971). W 1969 r. rozpoczął studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi (ukończone w 1975). W 1970 r., wraz z Wojciechem Bruszewskim i Józefem Robakowskim zainicjował działalność Warsztatu Formy Filmowej (1970-1977), uczestniczył w jego najgłośniejszych wystąpieniach m. in. Akcja Warsztat (Muzeum Sztuki w Łodzi, 1973), Przekaz osobowości Wacława Antczaka (XII Biennale w Saõ Paulo, 1973). Do istotnych prezentacji indywidualnych Różyckiego w tamtym okresie należą: Fotografia warunkowa (Łódź, 1973), Konkluzje fotograficzne(Łódź, 1976), Reguły gry (Lublin, 1978), Analityczne rozpoznanie fotografii(Warszawa, 1979) – łączył w nich charakterystyczną dla siebie poetykę z neoawangardowym nastawieniem na badanie struktury samego języka przekazu, jego możliwości i ograniczeń. W 1979 r. wpłynął na powstanie formacji Łódź Kaliska, która obwołała go swoim patronem. W latach 80. jego twórczość ewoluowała w kierunku coraz głębszego nawiązania do sfery sacrum, poruszała wątki antropologiczne, odwoływała się do sztuki i duchowości ludowej m. in. wystawy Koszulki Panny Marii (Łódź, 1986), Moje prywatne kalwarie (Łódź, 1989), Drzewo poznania (Łódź, 1990), Raj tracony (Warszawa, 1990). Ważnymi aspektami dzieła artysty stały się stosunek do przeszłości, również przeszłości fotografii: wystawy Fotografia nostalgiczna (Łódź, 2005), W hołdzie św. pamięci fotografii analogowej (Warszawa, Łódź, 2009), Monidło – wstępna próba rehabilitacji (Lublin, 2011), oraz dyskurs z twórczością Zofii Rydet, m. in. wystawa Fotoandrzejozofia (Łódź, 2010).

Andrzej Różycki jest też autorem kilkudziesięciu filmów dokumentalnych realizowanych dla Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi oraz Telewizji Polskiej, m. in. wielokrotnie nagradzanych: Nieskończoność dalekich dróg... Podpatrzona i podsłuchana Zofia Rydet czy Fotograf Polesia. Autor posiada znaczącą w skali kraju kolekcję sztuki ludowej.

Jego twórczość można określić mianem „poetyki form” – najbardziej skondensowaną w formie poezją. Dzieło, którego istotę w równym stopniu stanowi temat, jak i forma, pojmowana jako proces duchowy, odciskający się w tworzywie, dalej rozszerza sferę znaczeń. Punktem wyjścia staje się kształtowanie odczuć i rozważania o energii zawartej w materii fotograficznej. Twórca zwraca uwagę na powszechnie niedoceniany sposób pojmowania zjawisk, kiedy percepcja duchowa stanowi najistotniejszą część istoty poznania. Ten sposób rozszerzania świadomości pozwala połączyć zdolność do przeprowadzania eksperymentów artystycznych, wymagających wszechstronnego opanowania warsztatu, zarówno fotograficznego, jak i filmowego, z odczuciami natury mistycznej. Poetyka mieści się w ukrytych zakątkach umysłu, często poza świadomością. Ale to właśnie dzięki niej twórca rozpoznaje znaczenia, a także próbuje kreować nowe. Bunt wobec przeciętności, duchowemu otępieniu, szerzącej się ślepocie eliminującej możliwość dostrzegania znaczeń i odczuć wyższego rzędu, łączy artysta z odnajdywaniem nowych wartości, umożliwia odszukiwanie czegoś jeszcze nie do końca uchwytnego, ale niezbędnego w procesie tworzenia. Przyjęcie przez twórcę postawy badacza podstawowych naturalnych praw, sprawia, że jego działania nabierają szerszego wymiaru, sięgającego najgłębszych poziomów istnienia.

Janusz Zagrodzki