Projekt Jana Kubasiewicza

Galeria Re:Medium

Piotrkowska 113

wernisaż: 8 kwietnia 2016, godz. 18.00

08.04.2016 - 04.05.2016

kuratorka: Elżbieta Fuchs

Tytuł wystawy zapożyczony został ze slajdu wykonanego prawdopodobnie w 1978 roku przez nieznanego fotografa. Slajd przedstawia zbliżenie zakładowej oszklonej gabloty, w której artysta plastyk zaaranżował kilka czarno-białych zdjęć wokół trójwymiarowego tytułu misternie wyciętego ze styropianu: “Z życia Łodzi”. To jeden z dwustu slajdów z kolekcji dokumentującej przykłady rodzimej typografii I komunikacji wizualnej w mieście Łodzi w późnych latach siedemdziesiątych.

Zalążkiem kolekcji stały się slajdy wykonane przez studentów Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. W tamtych latach byłem młodym pracownikiem naukowym w Pracowni Projektowania Typografii kierowanej przez profesora Krzysztofa Lenka. Jako młody projektant graficzny byłem zafascynowany otaczającą nas kulturą wizualną. W ramach zajęć w pracowni poprosiłem moich studentów o dokumentowanie wizualnego świata, którego częścią byliśmy, a szczególnie typografii i komunikacji wizualnej na ulicach Łodzi: szyldów, witryn sklepów, ścian reklamowych, afiszów I plakatów, znaków drogowych, odręcznych napisów przyczepionych do słupów itd. Najpierw studenci, a później również wielu kolegów i przyjaciół, zaangażowało się w ten projekt. Przynosili mi wykonane przez siebie zdjęcia, a ja włączałem je do mojej kolekcji, która z biegiem lat rozrosła się do kilkuset slajdów. Niestety, zarówno nazwiska fotografów, jak i informacje, gdzie i kiedy wykonano zdjęcie, nigdy nie zostały odpowiednio odnotowane.

W roku 1987 wyjechałem do Stanów Zjednoczonych. Moje archiwum obrazów, druków, fotografii i książek – w tym także moja kolekcja slajdów – zostało w Łodzi i z biegiem lat wędrowało z miejsca na miejsce, w wyniku czego większość mojego zbioru zaginęła. Zupełnie nieoczekiwanie w 2009 roku, a więc po ponad dwudziestu latach od mojego wyjazdu z Łodzi, odnalazłem jedno pudełko z mojego archiwum – dwieście slajdów, które przetrwały w stanie nienaruszonym. Dzisiaj tę kolekcję nazywam ŁÓDŹ-ORWO.

Nazwa kolekcji nawiązuje do marki ORWO-Chrom “made in DDR”. Był to praktycznie jedyny diapozytywowy materiał fotograficzny dostępny w Polsce w tamtym czasie. 35-milimetrowe slajdy  oprawiano w plastikowe ramki 5 na 5 centymetrów, aby można je było wyświetlić za pomocą rzutnika. W odnalezionym pudełku wszystkie z dwustu slajdów wykonano na materiale ORWO-Chrom, ale oprawiono w osiem różnych rodzajów plastikowych ramek.  Świadczy to o tym, że slajdy  są autorstwa różnych fotografów i że były dodawane do kolekcji w różnym czasie.

Ten zbiór jako całość jest portretem Łodzi z “początku końca komunizmu” w Polsce. Dziś ta kolekcja opowiada fascynującą historię języka wizualnego tamtych czasów, a także historię ludzi, którzy żyli w tamtym języku. Jest to unikalny dialog propagandowych billboardów z oknami wystawowymi sklepików prywatnej inicjatywy, z plakatami promującymi premiery filmów, z ogłoszeniami o lokalnych dyskotekach i …maglowaniu na gorąco. Życie miasta zawarte w obrazie typografii. Bez makijażu i bez wysublimowanego języka polskiej szkoły plakatu. To rzeczywistość, o której nikt wtedy nie myślał, że będzie kiedyś historią. A już tym bardziej wizualną poezją.

Jan Kubasiewicz, fragmenty tekstu do folderu wystawy

Jan Kubasiewicz – profesor Dynamic Media Institute w Massachusetts College of Art and Design w Bostonie. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi, jest ekspertem w zakresie wizualizacji danych, projektowania interfejsów i publikacji. Jego projekty wykorzystują muzea, galerie i uniwersytety. Organizator wystaw, warsztatów, seminariów i konferencji na temat komunikacji, projektowania i mediów, ze swoimi wykładami gościł na wielu uczelniach Ameryki Północnej, Europy, Azji i Australii.